ESG tại Việt Nam: Thực trạng, Thách thức và Giải pháp Phát triển Bền vững

I. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ESG Ở VIỆT NAM 

1. Nhận thức và cam kết bước đầu của doanh nghiệp Việt Nam

Nhiều khảo sát cho thấy doanh nghiệp Việt Nam đã bắt đầu nhận thức được tầm quan trọng của phát triển bền vững. Theo Báo cáo Triển vọng kinh doanh 2023 của UOB khảo sát hơn 4.000 DN nhỏ và vừa tại ASEAN và Trung Quốc, 94% DN Việt Nam nhận ra tầm quan trọng của phát triển bền vững. Việt Nam và Thái Lan là hai quốc gia dẫn đầu về áp dụng, với 51% DN đã bắt đầu thực hành các hoạt động bền vững.

Trong khảo sát của PwC (5–8/2022) với 234 DN Việt Nam, có 44% đã lập kế hoạch và đưa ra cam kết ESG, 36% đang trong giai đoạn lập kế hoạch cho 2–4 năm tới. Báo cáo "Thế hệ kế nghiệp Việt Nam" của PwC (12/2021) cũng ghi nhận quan điểm tích cực và trách nhiệm cao trong hoạt động kinh doanh bền vững của các đại diện doanh nghiệp.

2. Khoảng cách giữa DN lớn và DN nhỏ trong thực hành ESG tại Việt Nam

Khảo sát năm 2022 của Cục Phát triển Doanh nghiệp (Bộ KH&ĐT) phối hợp USAID IPSC cho thấy, việc tiên phong áp dụng ESG tập trung chủ yếu ở DN lớn, đặc biệt là DN FDI, công ty đại chúng, hoặc DN định hướng xuất khẩu (Ngân Hà, 2023).

Chỉ 25% DN nhỏ và vừa đã chủ động triển khai ESG, và 21% không cân nhắc triển khai trong 2–4 năm tới (Như Loan, 2022). Theo PwC, 57% DN FDI đã cam kết ESG, so với 35% công ty niêm yết và 40% DN tư nhân/gia đình. Trong số các DN chưa cam kết, 60% là DN nhỏ và vừa.

​​

3. Nhận định về thực trạng và một số nguyên nhân

a. Cam kết mạnh mẽ nhưng hành động còn hạn chế

Cả Chính phủ và doanh nghiệp Việt Nam đều thể hiện rõ nhận thức về tầm quan trọng của ESG. Cam kết tại COP26, cùng với các chiến lược và chính sách phát triển bền vững, cho thấy quyết tâm ở cấp vĩ mô. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều doanh nghiệp vẫn chỉ dừng lại ở mức cam kết, chưa chuyển hóa thành hành động cụ thể.

b. Thiếu kiến thức và chuyên môn về ESG

Theo Báo cáo PwC về mức độ sẵn sàng ESG của doanh nghiệp tư nhân Việt Nam, 60% DN cho rằng thiếu kiến thức là rào cản lớn, trong đó 54% chưa từng xem xét đào tạo ESG cho nhân viên. Việc không trang bị kiến thức nền tảng là nguyên nhân hàng đầu khiến ESG chưa được triển khai hiệu quả.

c. Thiếu quy định rõ ràng và niềm tin từ nhà đầu tư

Từ góc nhìn của nhà đầu tư, sự thiếu minh bạch về dữ liệu và chính sách ESG là yếu tố khiến họ e ngại khi đầu tư vào Việt Nam (Dũng Nguyễn, 2023). Mặc dù Chính phủ đã ban hành nhiều định hướng chiến lược, những việc thiếu hướng dẫn cụ thể về thực hành ESG khiến nhiều DN vẫn còn chờ đợi, chưa thể triển khai một cách hiệu quả.

II. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ESG Ở VIỆT NAM 

1. Quản trị tri thức

Quản trị tri thức là yếu tố cấp thiết cả với Nhà nước và doanh nghiệp. DN cần xây dựng kế hoạch đào tạo ESG cho lãnh đạo và nhân viên. Bên cạnh đó, công nghệ đóng vai trò hỗ trợ quan trọng trong việc cập nhật kiến thức, giúp DN thích ứng với các biến động của kinh tế toàn cầu (KPMG, 2023; Chính & Hoàng, 2009).

2. Quản trị nguồn nhân lực 

Cuộc cách mạng ESG đòi hỏi DN phải thu hút, giữ chân nhân tài và xây dựng môi trường làm việc công bằng, minh bạch, linh hoạt. Theo PwC (2023), mức lương không còn là yếu tố giữ chân chính, mà người lao động quan tâm nhiều hơn đến giá trị tinh thần. Giải pháp như “văn phòng số” đang được nhiều DN quốc tế áp dụng để quản lý từ xa và giảm rủi ro nhân sự. Tuy nhiên, thấu hiểu người lao động mới là yếu tố cốt lõi trong quản trị nhân lực ESG.

3. Xây dựng niềm tin trong chuỗi cung ứng bằng việc tích hợp ESG 

Theo KPMG (3/2023), Việt Nam hiện chỉ đang ở giai đoạn “Limited Manufacturing” trong chuỗi giá trị toàn cầu, chủ yếu ở khâu cuối, thâm dụng lao động và kỹ thuật thấp. Việc nâng cao niềm tin trong chuỗi cung ứng giúp Việt Nam tiến lên vị trí cao hơn. DN cần đẩy mạnh công bố thông tin ESG, sử dụng các chuẩn mực toàn cầu như SDGs, GRI, TCFD, SASB (PwC, 2020).

4.Sự kết hợp các cấp, các ngành, cộng đồng doanh nghiệp, người dân và cộng đồng quốc tế

Thực thi ESG là hành trình dài, cần sự phối hợp từ Chính phủ, DN, người dân và các tổ chức quốc tế. Dù Nhà nước đã có nhiều chính sách, nhưng còn thiếu hướng dẫn cụ thể. DN cũng cần chủ động nhận thức rõ tầm quan trọng của ESG. Hiện nay, sự thiếu hiểu biết về ESG là rào cản lớn, do đó cần tổ chức nhiều hoạt động nâng cao nhận thức, kỹ năng và chuyên môn để từng bước nâng cao năng lực thực thi ESG tại Việt Nam.

TRÍCH BỞI: Kinh Tế Và Dự Báo (2024)

Hãy cùng xây dựng doanh nghiệp bền vững!

Bạn là chủ doanh nghiệp hoặc người quan tâm đến phát triển bền vững?
➡️ Đăng ký nhận tư vấn phát triển công ty theo tiêu chí ESG miễn phí tại 3Green.vn
➡️ Liên hệ với chúng tôi để được tư vấn lộ trình ESG phù hợp cho doanh nghiệp bạn.
📩 Email: gre3ecskh@gmail.com

Đồng hành cùng ESG – vì một tương lai bền vững cho doanh nghiệp Việt Nam.